بنیادگرایی اسلامی و پست مدرنیزم

Authors

بهروز مرادی

abstract

یکی از پدیده های فعال در جهان امروز به ویژه در جوامع مسلمان نشین؛ بنیادگرایی اسلامی است. این پدیده، رویکردی فعال در جهان اسلام است که در برابر مدرنیسم غربی قد علم کرده و ارزشها و باورهای مسلط مدرنیستی که به جوامع مسلمانان ورود پیدا کرده اند را به چالش کشیده است. از سوی دیگر پست مدرنیسم نیز یکی دیگر از رویکردهای نظری مسلط ازجمله در جامعه شناسی و فلسفه ی امروز است که در نقطه ی مقابل ارزشها و جامعه ی مدرن (مدرنیته) ظهور کرده است. پست مدرنیسم مبانی بنیادین مدرنیسم را مورد انتقاد و نفی قرار می دهد و چنین مطرح می کند که دوران مدرن به پایان خود رسیده و زمان آن فرا رسیده که مدرنیسم اعتراف کند که در تحقق وعده های خود مبنی بر ساختن جهانی آباد، آزاد و مطلوب برای بشریت ناکام گردیده است. پست مدرنیستها حتا معتقدند که عقل و علم و سایر ارزشها و تکیه گاههای اصلی مدرنیسم و جهان مدرن توانایی تحقق وعده های داده شده را ندارند. هم بنیادگرایان مسلمان و هم پست مدرنیستها در ضدیت با مدرنیسم اشتراکات فراوان دارند و داشتنِ مواضعِ شبیه به همِ آنها در ضدیت با مدرنیسم، این مسئله را به ذهن متبادر می سازد که بنیادگرایی اسلامی پدیده ای پست مدرن است. هدف این پژوهش که در آن از روش کتابخانه ای و تطبیقی بهره گرفته شده؛ بررسی همین مسئله است. نتیجه ای که این پژوهش به آن رسیده این است که علیرغم داشتن اشتراکات قابل توجه در مواضع ضدمدرنیستی این دو پدیده، اما آنها در هدف، چشم انداز، ارایه ی بدیل برای مدرنیسم، اصول اعتقادی، تنظیم رابطه با گذشته، حال و آینده، با هم اختلاف نظرهای اساسی دارند. به همین علت بنیادگرایی اسلامی را نمی توان پدیده ای پست مدرن دانست.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

رویکردی به مدرنیزم و پست مدرنیزم در غزل معاصر

چکیده: غزل فارسی از آغاز شکل گیری تا امروز ، حادثه ها و پیش آمدهای فراوانی را پشت سر گذاشته است؛ از بیت های غزلی تا غزل کامل. سپس جریان های محتوایی و پس از آن بالا و پایین گرفتن های دیگری که پیش آمد و در نهایت جریان های دوره ی مدرنیزم(دهه ی 70ش) و پست مدرنیزم. در همه ی این دوره ها و در همه ی دگرگونی های ساختاری و محتوایی ،غزل توانسته خود بودگی(استقلال)اش را در مسیر اصلی حفظ کند؛ اگرچه تا هنوز ...

درآمدی بر بنیادگرایی اسلامی

در این مقاله بنیان‌های فکری «بنیادگرایی اسلامی» مورد بررسی قرار می‌گیرد. در حقیقت سئوال اصلی آن است که بنیادگرایی اسلامی چیست و دارای چه مؤلفه‌ها و گزاره‌هایی است. بنا بر فرضیه نویسنده بنیادگرایی اسلامی به عنوان یک ایدئولوژی، دارای مؤلفه‌ها، گزاره‌ها و بنیان‌های فکری ـ سیاسی خاصی است که آن را از سایر ایدئولوژی‌های رایج در قرن بیستم همچون لیبرالیسم، سوسیالیسم، ناسیونالیسم و مانند آن جدا می‌کند. ...

full text

عملکرد بنیادگرایی اسلامی در برابر جهان غرب

در حالی که در دوره جنگ سرد، نظام سرمایه‌داری و ایالات متحده به منظور اعمال قدرت و نفوذ خود در سطح جهانی همیشه نظام کمونیستی و اتحاد جماهیر شوروی را به عنوان دشمن ایدئولوژیکی، سیاسی، نظامی و اقتصادی در برابر خود می‌دیدند، اما با فروپاشی نظام کمونیستی و اتحاد جماهیر شوروی و ضعف این کشور به عنوان یک رقیب دیرینه اما در عین حال هویت‌ساز، باعث گردید که پس از پایان دوره جنگ سرد، ایالات متحده  به جهت خ...

full text

زمینه های بنیادگرایی اسلامی در آسیای مرکزی

پس از فروپاشی اتحاد شوروی بنیادگرایی اسلامی در آسیای مرکزی از اهمیت قابل توجهی برخوردار شده است.گروه هاس اسلامی از بازیگران تحولات دهه 1990 در آسیای مرکزی بوده اند.این گروه ها با بهره گیری از ریشه های عمیق باورها و تمایلات اسلامی در منطقه تلاش های وسیعی را سازمان داده اند.ظهور در افغانستان و پیوند های قومی این کشور با جمهوری های آسیای مرکزی اثر پذیری منطقه از تحولات سیاسی- نظامی افغانستان را شد...

full text

درآمدی بر بنیادگرایی اسلامی

در این مقاله بنیان های فکری «بنیادگرایی اسلامی» مورد بررسی قرار می گیرد. در حقیقت سئوال اصلی آن است که بنیادگرایی اسلامی چیست و دارای چه مؤلفه ها و گزاره هایی است. بنا بر فرضیه نویسنده بنیادگرایی اسلامی به عنوان یک ایدئولوژی، دارای مؤلفه ها، گزاره ها و بنیان های فکری ـ سیاسی خاصی است که آن را از سایر ایدئولوژی های رایج در قرن بیستم همچون لیبرالیسم، سوسیالیسم، ناسیونالیسم و مانند آن جدا می کند. ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
مطالعات جامعه شناختی ایران

جلد ۳، شماره ۸، صفحات ۵۷-۷۴

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023